در روزهای قرنطینه چگونه کودکان را سرگرم کنیم؟

بهار همواره برای ما ایرانیان یادآور روزهای شیرینِ، هفت سین و دید و بازدید ودیگر سنت های اصیل ایرانی است که مهر تایید آموزه های دینی بر اهمیت برخی از این آداب مانند صله رحم، این رسوم را به جز جدایی ناپذیر این ایام تبدیل کرده است.

نوروز ۹۹ اما با میهمانی متفاوت از سال های گذشته از راه رسید، میهمان ناخوانده ای به نام ویروس کرونا که نه تنها ایران، که جهانی را مجبور به قرنطینه خانگی و به نوعی محبوس شدن در خانه نموده.

قرنطینه ای که شاید افراد بزرگسال خانواده توان سپری کردنش را داشته باشند، اما برای کوچکترها بعد از مدتی قابل تحمل نخواهد بود. در این مقاله باهم به بررسی راه کارهایی خواهیم پرداخت که تهدید در خانه ماندن را تبدیل به روزهای فراموش ناشدنی و خاطراتی خوب برای بچه ها می کند.

نقش مهم مادران در ایام قرنطینه

مفهوم قرنطینه در این ایام از ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و… مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته، اما اگر بخواهیم این مفهوم را از حیث تاثیرات بر خانواده مطالعه کنیم، این سوال مطرح می شود که چگونه خانواده می‌تواند از این فرصت بیشترین و بهترین استفاده را برای رشد اعضا داشته باشد؟

 بچّه ها در این ایام دچار محدودیّت های بیشتری شده اند و با خانواده ی خود اصطکاک بیشتری دارند؛ در این میان نقش مادر خانواده‌ بیشتر از مواقع دیگر به چشم می‌آید و پُر رنگ تر جلوه می‌کند، چرا که مدیریت داخلی خانواده با مادر است، او می تواند با مدیریت صحیح در این روزها سبب رشد اعضای خانواده شود.

اما این روزها می‌تواند فرصت رشد در کنار خانواده، همدلی بیشتر بین آن ها و بیشتر کنار هم بودن باشد و تبدیل تهدید این ایام به فرصتی برای رشد خانواده عنوانی ا‌ست که در این روزها با انتخاب‌های ما حاصل می‌شود.

روزهای قرنطینه برای خانواده روزهای کسالت ‌آور و سختی به نظر میاید، ولی می توان این کسالت‌ها را با وارد کردن فرزندان در جریان زندگی تبدیل به پیشرفت کرد، بدین ترتیب فرزندانمان از ابتدای صبح می تواند در فرایند زندگی با ما همراه باشند‌.
 

قرنطینه فرصتی برا ی رشد مادر و فرزندان

 این روزها فرصت مناسبی است برای رشد خود مادر و کسب انواع مهارت ها، برای مثال پُختن نان در خانه می‌تواند یک فعالیت جذّاب باشد که آثار روانی و تربیتی فوق ‌العاده‌ای به همراه دارد که یکی از آن ها ایجاد تفکّر تولید در خانواده‌ است و اینکه انسان نیازهایش را خودش تأمین کند؛ این فرایند  توام با خلق و خلاقیّت است و باعث پویایی و نشاط روحی می شود، پس انسان می تواند احساس رضایت از خودش را بالا ببرد و جریان رشد را در درون خود برقرار نماید.

از فعالیّت‌های دیگری که می شود با بچّه‌ها انجام داد، درست کردن مُربّا‌ست. این کار به روش‌های مختلفی انجام می شود و می توان بچّه‌ها را در این فرایند وارد کرد.

به همین روش فرزند می تواند برای غذای ظهر برنج پاک کند، سفره را پهن کرده و وسایل آن را با رعایت احتیاط بچیند، ظرف ها را بشوید و انواع و اقسام فعالیّت‌هایی را انجام دهد که مستلزم صرف هزینه و خرید اسباب‌ بازی نیست.

در ایام نوروز ، آماده کردن سفره هفت‌ سین، رنگ کردن تخم‌ مرغ، نقّاشی روی میوه‌ها، رنگ‌آمیزی سفال و… نیز می‌تواند از فعالیّت‌های سرگرم‌کننده برای ما و بچّه‌ها باشد.

در حقیقت ایجاد تفکّر تولید به عنوان مهم ترین فرایند در این روزها می‌تواند بهترین خاطره‌ها را برای ما بسازد، خاطره‌هایی که تا آخر عمر احساس خوشایندی از مفید بودن و استقلال را به همراه دارند. تبدیل جریان زندگی به بازی و ورود بازی به جریان زندگی بچه ها، کمک بزرگی برای رفع کسالت بچّه‌ها در این روزهاست.

مراقب امنیت روانی کودک باشیم

مسأله دیگر که باید مورد توجه قرار گیرد مراقبت از امنیت روانی فرزندانمان است به این خاطر که بچّه‌ها دنیا را از دریچه ی نگاه ما می‌بینند و ما نیز باید از دریچه ی آنان به دنیا نگاه کنیم.

به همین جهت باید برای حفظ امنیّت روانی خودمان و بچّه‌ها از پیگیری لحظه‌ به ‌لحظه اخبار و آمار، صرف نظر کرده و این روزها زیاد مسأله کرونا را برای بچه‌ها تکرار و بازگو نکنیم؛ زیرا از دریافت اطلاعات حسّ ناامنی‌ برای بچّه ها به وجود می آید که ذهن های کوچک آنان توانایی هضم آن را ندارد و در نتیجه ممکن است همیشه به عنوان حسی آزار دهنده در ذهن آن ها باقی بماند، پس باید سعی کنیم از بین امنیّت ذهنی و نا امنی ذهنی، سلامت جسمی و روانی خود و فرزندانمان را انتخاب کنیم.

البته ناگفته نماند که باید مراقبت کرده و بهداشت را رعایت کنیم و مسأله را جدّی بگیریم، اما فرزندانمان را وارد این قضیّه نکنیم و بگذاریم آرام و عادّی به زندگی خودشان ادامه بدهند و با مشغولیّت های متناسب خود سرگرم باشند.

از تنوّع بازی ها غافل نشویم 

بازی برای کودکان حکم زندگی کردن را دارد اما ممکن است بازی هلی های روزمره آنان را خسته و دلزده کند. اضافه کردن یک عنصر جدید به بازی فرزندان می تواند گزینه ی مناسبی برای ایجاد تنوّع در بازی ها باشد، مثلا هنگامی که فرزند ما مشغول بازی با حیواناتش هست، یک سبزه یا چند تا گل و سبزه کوچک می تواند به عنوان جنگل حیواناتش باشد.‌

این تنوّع با مقداری کمی خاک داخل سینی، مقداری کمی آرد داخل سفره، یا مقداری رنگ بازی در حمام و سپس شُستن حمام با کمک بچه ها و سپس حمام کردن آن ها باشد. همچنین نقّاشی روی شیشه درب یا پنجره و سپس تمییز کردن شیشه با اسپری توسط خود بچّه ها، جزئی از این مشغولیّت ها و فعالیّتهایی است که می توانیم در این ایّام به کمک فرزندان داشته باشیم.

نقّاشی روی سنگ، نقّاشی روی پارچه، نقّاشی روی سفال، همگی گزینه های جدید روی میز هستند. یک روز نقّاشی با ماژیک، یک روز نقّاشی با مداد شمعی، یک روز نقّاشی با مداد رنگی، همگی فقط تنوّع در نقّاشی به حساب می آیند. البته فراموش نشود که این تنوّع باید به نوبت و در طی چند روز انجام شود؛ چون اگر همه ی این گزینه ها هر روز توسط بچّه ها انجام شود جذابیّتشان را از دست خواهند داد.

اجازه ی بازی با لوازم منزل را به کودک بدهیم !

 از نظر بچّه ها تمام وسایل خانه می تواند وسیله ی بازی باشد، اما از نظر ما میز و مبل و صندلی وسیله ی بازی نیستند؛ در نتیجه ما بازی را فقط محدود در اسباب بازی ها می کنیم، اما از نظر بچّه ها اینطور نیست و هر چه که در خانه هست می تواند وسیله ای برای بازی باشد.

حالا اگر بخواهیم کمی متفاوت به اطراف خود نگاه کنیم و به عبارت دیگر از دید بچّه ها بچه ها به مسأله ی بازی نگاه کنیم -خصوصاً در این ایام که بچّه ها دنبال آزادی هستند، با یک تغییر نگرش کوچک می توانیم دامنه محدودیّت ها را تنگ کرده و دامنه ی آزادی های آنان را بیشتر کنیم. این محدودیّت ها باید زمانی باشد که کودک به خودش یا شخص دیگری آسیبی جدّی وارد می کند، بنابراین مثلا اگر بازی با مبل ها آسیبی نمی رساند، اجازه دهیم بچّه ها با آن بازی کنند.

همچنین برای تنوّع زیر میز نیز میتواند یک خانه اختصاصی برای بچه ها باشد، حتی شاید یک روز آنجا مشغول بازی باشد. گزینه ی بعدی کمد و رختخواب هاست و… اما اگر کمی درک کنیم که برای بچّه ها چه لذّتی دارد اجازه این نوع بازی ها را به فرزندمان می دهیم. پس سعی کنیم نسبت به انتخاب‌های خودمان در این روزها بیشتر دقّت کنیم و این ایام را به روزهایی شاد و پویا برای فرزندانمان تبدیل کنیم فقط کافی است که بخواهیم و برنامه ریزی کنیم.

تحریریه سایت باحجاب _ زینب عاشری