مردم تو ایران آزاد نیستند
ما تو ایران راحت نمی تونیم هر لباسی که بخواهیم بپوشیم
مردم تو غرب خیلی راحت هر لباسی که بخوان میپوشن
فقط تو ایرانه که شما مجبورید هر طور حکومت بخواد لباس بپوشید مخصوصا خانم هاو…
این جملات برای شما آشنا نیست؟ حتما بارها جملاتی از این قبیل را شنیده اید و شاید شما نیزبه آن ها معتقد هستید و فرهنگ غرب را به لحاظ ایجاد زمینه آزادی بخصوص در نوع پوشش زنان و مردان فرهنگی مترقی می دانید.
اما آیا این شنیده ها و تفکرات مبین همه آن چیزی است که امروزدر فرهنگ غرب در حال وقوع است وافراد دراین جوامع می توانند بنا برانتخاب واختیارآزادنه خود در مکان های مختلفی همچون معابر عمومی، دانشگاه ها، مدارس،سواحل وکلیسا و… هر پوششی داشته باشند وهیچ قانونی برای جلوگیری از این افراد وجود ندارد؟
برای بررسی این مطلب و آگاهی از میزان آزادی در نوع پوشش در فرهنگ غرب ویا وجود قوانینی برای محصور کردن این حق انتخاب به بررسی مفهومی به نام “کد پوشش” که امروزه فرهنگ پوششی غرب را بسیار تحت تاثیرقرار داه است، می پردازیم.
dress code
جوامع انسانی برای ایجاد نظم درمیان مناسبات مختلف افراد، با توجه به ارزش های خود ناگزیربه وضع و اجرای قوانین هستند به طوری که می توان دریافت در جوامع غیردینی ولایک قانون با شدّت بیشترو به نحو سخت تر از مکاتب دینی و مذهبی وضع و اجرا می‌شود؛ چرا که به دلیل نبود و یا کمرنگ بودن گزاره‌های دینی، تنظیم‌کنندگان برای جلوگیری ازهم گسیختگی جامعه، قانون و لزوم تبعّیت ازآن را جایگزین گزاره های دینی می‌نمایند.
یکی از این قوانین که امروزه در سراسرجوامع بخصوص غربی برای ایجاد نظم در محیط های مختلف اعم از معابرعمومی، کار، محیط آموزشی و دیگر اجتماعات برپوشش و مسایل اخلاقی اعمال می شود قوانین مربوط به کد پوشش است.
کد پوشش کلمه ای به ظاهر کوچک اما دارای مفهوم گسترده ای است که با وجود نا آشنا بودن در فرهنگ عمومی جامعه ایرانی نزدیک به ۲۰۰ سال است که به دلیل اهمیت آن، در فرهنگ غرب مورد توجه قرار گرفته و با وضع قوانین به صورت ضابطه مند، امروزه مفهومی آشنا برای غربیان بوده و به عنوان اهرم قدرت ازآن استفاده می کنند.
کد پوشش چیست؟
تصور کنید که دریک روزمجبور به حضوردرسه مکان متفاوت دانشگاه، دورهمی دوستانه و مراسم ترحیم هستید. آیا برای حضوردر این سه مکان و موقعیت متفاوت ازیک نوع پوشش استفاده می کنید؟ قطعا پاسخ شما منفی است، در واقع شما نیاز به سه نوع پوشش رسمی، غیر رسمی شاد و نیمه رسمی مناسب با مراسم ترحیم دارید واین همان استفاده ازسه نوع کد پوشش متفاوت است.
درحقیقت کد پوشش به مجموعه قوانین، باید و نبایدهایی که با توجه به زمان، مکان و شرایط مختلف باید رعایت شوند اشاره دارد وموضوع این مفهوم بحث در مورد پوشش‌هایی است که به شکل ضابطه مند در یک چهارچوب تعریف شده اند. کدهای پوشش باید و نبایدهایی هستند که در بسیاری از جوامع علاوه بر پوشش رفتارها، مسائل اخلاقی و مسائل دیگری را که باید رعایت شوند در برمی‌گیرد.
رنگها، الگوهای لباس، برش‌ها، اندازه‌ها، قطعاتی که در لباس استفاده می‌شود و… نشان دهنده کدها هستند و باعث می‌شوند مفاهیمی در مورد شما سریع به بیننده منتقل شود. به طورمثال استفاده از لباس هایی با نماد رنگین کمان در برخی از کشورها دارای پیام هم جنس گرا بودن فرد داشته و یا استفاده از پوشش های با رنگ های تیره و علامت های مانند سلیب برعکس، جمجمه و استخوانوتغییرات بسیار خشن بر روی اعضای بدن و… نشان از شیطان پرستی و اعتراض به مفهوم خدا پرستی دارد.
کد های پوشش در نقاط مختلف جهان متفاوت است
هر جامعه کدهای مخصوص به خود را دارد و نمی توان کدهای یک جامعه را برای جای دیگری استفاده کرد. بنابراین هرجامعه نیاز به پژوهش‌هایی از زوایای مختلف دارد تا این کدها مشخص شوند. مثلا در برخی از کشورها مانند هند و چین ازرنگ سفید برای مراسم ترحیم استفاده می شود و این در صورتی است که در کشورهای دیگررنگ مشکی نماد غم و از دست دادن است ویا استفاده ازروبند برای زنان در برخی از کشورها مانند عربستان حق قانونی و نمادی از پایبندی به ارزش های آن جامعه محسوب می شود و در برخی دیگرازکشورها مانند فرانسه روبند یک کد لباس اعتراضی و ناقض قوانین این کشور و نماد تروریسم محسوب می شود.
حتی در یک جامعه هم کدهای متفاوتی وجود دارد، مثلا خانواده هم یک جامعه کوچک محسوب می‌شود اما شاید آنچه در جامعه کوچک خانواده قابل استفاده است در جامعه بزرگتری مثل مدرسه، محل کار و… قابل استفاده نباشد.به طوری که می توان این تناقض آشکار و استفاده نا به جا در کد لباس را در پوشش امروز زنان و مردان جامعه خود به طور آشکار مشاهده کنیم.
کدهای پوشش ثابت نیستند
کد پوشش نسبت به زمان تغییر پیدا می‌کند و پویا است، مثلا در بخشی از تاریخ اروپا به دلیل مصرف افراطی زیورآلات و تزیینات تجملی، قوانین منع مصرف تدوین می‌شده که لباس‌ها تزیینات زیاد نداشته باشند. همچنین در قرن ۲۱ کدهای جدید به وجود آمده و اگر تا ۵۰ سال پیش تقسیم‌بندی لباس‌ها به کلاسیک، مدرن، تشریفاتی، کار و… محدود می‌شد، الان کدهای پوشش بینابینی به وجود آمده است، مثلا لباس اسمارت بیزنس یعنی لباسی که نه خیلی رسمی است و نه خیلی عادی و راحت و در محل کار استفاده می‌شود. در مقالات بعدی به بررسی کد های پوشش و قوانین محصور کننده آن خواهیم پرداخت…
تحریریه سایت با حجاب
